Ga naar hoofdinhoud
terug naar overzicht

Techgiganten vs. democratie: de ethische spreidstand van de communicatiesector

23 jan. 2025

Zag u ze ook zitten tijdens de inauguratiefestiviteiten van Donald J. Trump, de Amerikaanse techbazen en miljardairs? Prominent opgesteld, tussen ex-presidenten en ministers. Een veelzeggend beeld. Elon Musk bracht zelfs doodleuk een soort Hitlergroet-variant, zorgwekkend en treffend voor de immense macht van deze techgiganten. Macht die nu steeds meer wordt ingezet om democratische waarden te ondermijnen. De impact is ongezien. Ook in België moeten we ons durven vragen stellen. Zowat elk bedrijf, elke organisatie, elk lokaal bestuur maakt gebruik van deze techplatformen. Kunnen wij als communicatiesector zomaar adviseren om die platformen te blijven gebruiken, terwijl zij nu lijnrecht ingaan tegen alles waar we voor staan?

Ga naar de inhoud

De problematische ethiek van X en Meta

Wat gebeurt er als marktleiders in sociale media ethiek inruilen voor eigenbelang? Dat zien we vandaag bij X en Meta (Facebook en Instagram). Musk gebruikt X schaamteloos om zijn eigen politieke agenda te pushen en wereldwijd banden te smeden met extreem-rechtse politici. Meta, onder leiding van Mark Zuckerberg, heeft in de VS de fact checking afgeschaft en toont openlijk plannen om ook in Europa die controle af te bouwen. Feiten doen er simpelweg niet meer toe. Wat telt, zijn de belangen van de tycoons en hun bedrijven. Nieuws dat niet bevalt? Weg ermee. Intussen worden discriminatie en stigmatisering van minderheden, zoals holebi’s en transgenders stilzwijgend toegestaan.

Het gevaar reikt verder dan Musk en Zuckerberg. Ook Jeff Bezos, eigenaar van The Washington Post, heeft al aangetoond hoe een miljardair zijn invloed kan gebruiken om een ‘onwelgevallige’ mediastroom te censureren. Tycoons met monopolieposities bepalen steeds meer wat we zien, lezen en geloven.


Afhankelijkheid van gevaarlijke monopolies

X en Meta zijn in feite monopolisten. Hun schaal is gigantisch: miljarden mensen maken dagelijks gebruik van hun kanalen. Ze domineren de communicatie en marketing, niet alleen van individuen maar ook van bedrijven, politieke partijen en overheidsorganisaties. Deze afhankelijkheid is beangstigend. Hoe communiceer je als organisatie met je doelgroep als de platformen die je gebruikt de waarheid ondergeschikt vinden aan zogenaamde vrijemeningsuiting? Hoe blijf je trouw aan je waarden wanneer je afhankelijk bent van bedrijven die ethiek opzij schuiven?

Als communicatiebureau voelen we die spreidstand elke dag. We zetten sterk in op inclusieve en authentieke communicatie, vaak gericht op kwetsbare doelgroepen. Onze klanten – overheden, ngo’s, zorgorganisaties, onderwijsinstellingen maar ook bedrijven – gebruiken X en Meta om hun boodschap te verspreiden. Platformen die nu lijnrecht ingaan tegen alles waar zij en wij voor staan.

Hoe blijf je trouw aan je waarden wanneer je afhankelijk bent van bedrijven die ethiek opzij schuiven?

Jeroen Vermeiren
Senior copywriter, Karakters

Een ethisch dilemma zonder eenvoudige oplossing

Als bureau hebben wij de bewuste keuze gemaakt om niet actief te zijn op X. We stellen ons nu ook de vraag wat te doen met Meta. Aan de ene kant kunnen we niet om de schaal en het bereik van deze platformen heen. Aan de andere kant voelt het alsof we onze eigen waarden verloochenen door hen te blijven inzetten. Het is een ethisch dilemma dat ons als sector dwingt tot reflectie.

Kunnen we onze opdrachtgevers blijven adviseren om gebruik te maken van platformen die onze democratische waarden ondergeschikt ziet aan macht? Of wijzen we onze klanten op de alternatieven, zelfs als die momenteel niet dezelfde schaal halen?

Een oproep

Als communicatieprofessionals hebben we de verantwoordelijkheid om nu in actie te komen. Als de dominante kanalen ethiek en waarheid ondergeschikt maken aan winst en macht moeten we wél blijven inzetten op eerlijke informatie, op feiten, op het verbinden van mensen, bubbeloverschrijdend.

Daarom roepen wij onze sector op tot actie en reflectie. Kunnen we alternatieven bedenken die inclusieve en ethische communicatie ondersteunen? Hoe vermijden we dat we verder afhankelijk blijven van monopolisten die onze democratische waarden bedreigen? Wat zijn de risico’s als we dit zomaar laten passeren?

We hebben niet alle antwoorden, maar de vragen zijn te belangrijk om onbeantwoord te blijven. Laten we dit gesprek aangaan, sectoroverschrijdend en met oog voor de toekomst. Alleen zo kunnen we eerlijke, inclusieve en authentieke communicatie blijven verdedigen.

Geschreven door

Bram Vandekerckhove

Job functie
CEO / Creative Director
E-mailadres
bram@karakters.be